Wybór prezydenta = Nauka lub polityka?

Prezydent Ignacy Mościcki urodził się 1 grudnia 1867 roku w Mierzanowie. Studiował chemię na Uniwersytecie w Rydze. W roku 1892 ze względu na zagrożenia ze strony carskiej policji wyjechał do Londynu. Cztery lata później został mianowany adiunktem na Uniwersytecie we Fryburgu w Szwajcarii.

Opracował oryginalną metodę otrzymywania tlenku azotu z powietrza, prowadzącą do produkcji związków azotu, a ostatecznie do wytwarzania materiałów wybuchowych. Jego badania nad azotem były jednak tylko jednym z wczesnych osiągnięć inżyniera Mościckiego. Wśród jego najważniejszych wynalazków wymienić należy kondensatory wysokiego napięcia (po raz pierwszy zainstalowane na Wieży Eiffla) oraz urządzenia chroniące sieci elektryczne przed wyładowaniami atmosferycznymi.

W roku 1912 przeniósł się do Lwowa, gdzie został bliskim przyjacielem, a także wspólnikiem Mariana Wieleżyńskiego. Obaj mężczyźni studiowali chemię i byli bardzo aktywni w swoich dziedzinach.

W roku 1916 z inicjatywy prof. Ignacego Mościckiego, w siedzibie spółek Mariana Wieleżyńskiego i Władysława Szaynoka (Lwów, ul. Sapiehy 3) utworzono spółkę naukowo-badawczą „Metan” o kapitale 100 000 koron. Głównym jej udziałowcem (50% kapitału) była Spółka „Gaz Ziemny” Mariana Wieleżyńskiego. Pozostali wspólnicy to m.in.: I. Mościcki, W. Szaynok, J. Tomicki, K. Kling, S. Tołłoczko i inni. Spółka prowadziła badania w wąskim zakresie, głównie dotyczące ropy naftowej i gazu ziemnego, niemniej w ich wyniku uzyskano kilka patentów w zakresie destylacji i skraplania gazu.

W roku 1920 Marian Wieleżyński połączył swoje różne dotychczas oddzielne firmy w nową spółkę „Gazolina SA” z siedzibą we Lwowie, a w roku 1922 po zamknięciu spółki Metan i przeniesieniu jej zasobów do nowotworzonego Chemicznego Instytutu Badawczego, utworzył nową własną jednostkę badawczą.

Ignacy Mościcki był wieloletnim współpracownikiem Józefa Piłsudskiego, od początku w strukturach Polskiej Partii Socjalistycznej. W efekcie zmian politycznych w połowie lat 20-tych, w dniu 1 czerwca 1926 roku Zgromadzenie Narodowe wybrało Mościckiego na prezydenta RP.

W roku 1934, już jako Prezydent RP, Ignacy Mościcki zainicjował plan uwłaszczenia pracowników przejętej od Niemców grupy „Wspólnota Interesów” na Górnym Śląsku, który powierzył twórcy pierwszej na świecie spółki (Gazolina SA) działającej w oparciu o akcjonariat pracowniczy, Marianowi Wieleżyńskiemu. Z uwagi na jego wiek, sama misja sporządzenia raportu dotyczącego planu tej akcji została przeprowadzona przez syna Mariana, Leszka Wieleżyńskiego – prawnika z wykształcenia.

Po śmierci Piłsudskiego w roku 1935 Prezydent Mościcki był czołową umiarkowaną postacią w polskich władzach. Łagodził trudności polityczne i społeczno-gospodarcze i potrafił kontynuować politykę równowagi między dwoma gigantycznymi sąsiadami, starając się zachować neutralność, poszukując i zawierając sojusze z Francją, Wielką Brytanią i Rumunią. Prezydentem pozostał do września 1939 roku, gdy na polecenie nazistów został internowany w Rumunii. Zdecydował się zrezygnować z prezydentury i na swoje miejsce wyznaczył szefa Senatu w Warszawie. W efekcie w grudniu 1939 roku został zwolniony z internowania i przeniósł się do Szwajcarii, której już był obywatelem. Powrócił do pracy naukowej, ale wkrótce zachorował i zmarł w swoim domu pod Genewą 2 października 1946 roku.

Prezydent Mościcki był genialnym człowiekiem, który prowadził życie w służbie dla społeczeństwa – najpierw poprzez swoją pracę naukową, jej upowszechnianie oraz wdrażanie jej wyników w zastosowaniach przemysłowych, a później jako kluczowa postać polityczna w Polsce między dwiema wojnami światowymi. W obu dążeniach kierował się chęcią uczynienia świata lepszym miejscem.